Η όσφρηση είναι αναμφίβολα μια πολύ σημαντική αίσθηση. Η πρόσφατη πανδημία Covid-19 έφερε την όσφρηση πιο έντονα στο προσκήνιο, η σημασία της οποίας είναι μεγάλη, καθώς συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα ζωής, συμμετέχει στη γευστική απόλαυση της τροφής και μας προστατεύει από ενδεχόμενους κινδύνους (τοξικά αέρια, πυρκαγιά, αλλοιωμένες τροφές)
Το όργανο της όσφρησης είναι μία μικρή περιοχή στο ανώτερο και στενότερο τμήμα της ρινικής κοιλότητας. Εκεί, εξειδικευμένα οσφρητικά κύτταρα διεγείρονται από τις οσμές με χημικό τρόπο μεταδίδωντας το ερέθισμα από τη μύτη στον εγκέφαλο όπου οι οσμές καταγράφονται και κωδικοποιούνται.
Περίπου 1-2% των ανθρώπων υποφέρουν από μειωμένη όσφρηση (υποσμία) ή και πλήρη κατάργησή της (ανοσμία). Στις περισσότερες περιπτώσεις το πρόβλημα είναι προσωρινό (π.χ. κρυολογήμα), ή αναστρέφεται με κατάλληλη θεραπεία (π.χ. ρινικούς πολύποδες), αλλά μπορεί να είναι και μόνιμο.
Μερικές πιθανές αιτίες μόνιμης υποσμίας ή ανοσμίας είναι:
Όλα ξεκινάνε με μία λεπτομερή γενική ΩΡΛ εκτίμηση οπου ο ιατρός θα εξετάσει προσεκτικά τη μύτη με το ενδοσκόπιο.
Ο έλεγχος της όσφρησης γίνεται παραδοσιακά με παρουσίαση διαφόρων οσμών, όπως καφέ, καπνού, κακάο ή μπαχαρικών. Στην Ελλάδα υπάρχει πρόσφατα διαθέσιμο ένα τεστ με δώδεκα αρωματισμένους μαρκαδόρους, τους οποίους ο ασθενής μυρίζει και στη συνέχεια επιλέγει τη σωστή από τέσσερις απαντήσεις. Το τεστ αυτό μπορεί να γίνει στα Healthspot Γλυφάδας.
Εκτός από τα παραπάνω, μπορεί να απαιτηθεί έλεγχος με αξονική ή μαγνητική τομογραφία και εξετάσεις αίματος. Ο αλλεργιολογικός έλεγχος με δερματικές δοκιμασίες με νυγμό επίσης μπορεί να φανεί χρήσιμος.
Ευτυχώς, οι συχνότερες αιτίες προσωρινής υποσμίας είναι οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, οι οποίες με κατάλληλη υποστηρικτική αγωγή υποχωρούν σε λίγες μέρες. Η χρόνια ρινοκολπίτιδα, με ή χωρίς πολύποδες, συχνά προκαλεί μακροχρόνια μείωση της όσφρησης και απαιτεί εξειδικευμένη εκτίμηση και αντιμετώπιση από τον ειδικό ιατρό. Στις περιπτώσεις που ο διαγνωστικός έλεγχος δεν καταλήξει σε συγκεκριμένη αιτία, ένα σχήμα κορτιζόνης από το στόμα μπορεί να είναι χρήσιμο. Τέλος, στην μετά COVID εποχή έχουν βγει καινούριες θεραπείες (π.χ. οσφρητική εκπαίδευση και το PRP). Αν και υπάρχει αισιοδοξία ως προς την αποτελεσματικότητά τους θα χρειαστεί παραπάνω χρόνος ώστε να μονιμοποιηθούν στην φαρέτρα των υπαρχουσών θεραπείων μας.
